خواب نقش مهمی در بازتوانی و بهبود عملکرد ذهنی فرد دارد لذا توجه به کیفیت و کمیت آن از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه یکی از شاخص‌های مهم در بررسی وضعیت سلامت عمومی افراد، ارزیابی کیفیت خواب می‌باشد. 
به خواب رفتن به صورت یک افت موقت سطح هوشیاری است که در آن آگاهی فرد نسبت به خود و محیط اطراف کاهش می‌یابد. ولی با وجود این بدن به صورت فیزیولوژیک فعال است و انواع تغییرات همودینامیک در سیستم تنفسی-تهویه ای و متابولیک اتفاق می‌افتد. جالب است که بدانید هر فرد سالم یک سوم زندگی خود را در خواب می‌گذراند.
انواع اختلالات خواب
سومین تقسیم بندی اختلالات خواب در سال 2014 انتشار یافت که 7 گروه اصلی را شامل می‌شد:
بی خوابی
اختلالات تنفسی وابسته به خواب
اختلالات مرکزی خواب و بیداری
اختلالات شبانه روزی خواب و بیداری
خواب پریشی یا پاراسومنیا (کابوس های شبانه)
اختلالات حرکتی وابسته به خواب (مانند خواب گردی)
سایر اختلالات خواب

بی خوابی
بی خوابی یکی از انواع بسیار شایع اختلالات خواب است که یک عامل مستعد کننده برای طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها مانند افسردگی، سوء مصرف مواد مخدر و فشار خون بالا می‌باشد. 
بی خوابی یکی از شایع ترین اختلالات مرتبط با خواب است که باعث عمکرد ضعیف شغلی، افزایش مشکلات پزشکی و عاطفی در فرد می‌شود.
در برخی از مطالعات، میزان شیوع بی خوابی مزمن10% گزارش شده است ولی موارد کوتاه مدت و خفیف بی خوابی بیشتر از این مقدار می‌باشد. 
بی خوابی به صورت تاخیر در به خواب رفتن، مشکل در حفظ خواب و یا زود بیدار شدن نمود پیدا می‌کند. بر اساس برخی از مطالعات، جوانان مشکلات تاخیر خواب را بیشتر تجربه می‌کنند و سالمندان مشکلات بیشتری در حفظ خواب دارند. این مسئله در کودکان و افراد مبتلا به زوال عقل (بیماری آلزایمر) ممکن است به صورت مقاومت در برابر رفتن به رختخواب در زمان مناسب تظاهر نماید. 
خواب ناقص باعث نقص در عملکرد روزانه فرد می‌گردد. یکی از مهم ترین دلایل اختلال خواب، افسردگی و استرس می‌باشد. این مشکل ممکن است هم در بزرگسالان و هم در کودکان بروز نماید.
بیماری های جسمی نیز ممکن است اختلال خواب ایجاد کنند و در کل هر شرایطی که درد یا ناراحتی ایجاد نماید، می تواند باعث بی خوابی گردد.
در بیماران مبتلا به بی خوابی خستگی، سردرگمی، تنش و اضطراب بیشتر بروز می‌نماید. این ناهنجاری سایر بخش‌های زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث کاهش کیفیت زندگی و عملکرد ضعیف می‌گردد. 
انواع بی خوابی
انواع اصلی بی خوابی عبارتند از:
بی خوابی کوتاه مدت یا موقت: این نوع از بی خوابی چند شب تا چند هفته طول می کشد و به طور معمول با رویداد های تنش زا در ارتباط است و با نگرانی قابل توجهی همراه است. علائم ممکن است از نظر زمانی با یک عامل استرس‌زا قابل شناسایی باشد. انتظار می‌رود بی‌خوابی کوتاه مدت زمانی برطرف شود که عامل تنش‌زا از بین برود و یا زمانی که فرد با آن سازگار گردد. 
بی خوابی مزمن: در این حالت فرد در یک بازه زمانی طولانی دچار بی خوابی می‌گردد که بر عملکرد روزانه فرد تاثیر منفی می‌گذارد. این افراد بی خوابی را بیش از سه بار در هفته و برای حداقل سه ماه تجربه می‌کنند.
درمان بی خوابی
اصلاح شیوه زندگی، ورزش منظم و رفتار درمانی برای کنترل و بهبود بی‌خوابی موثر می‌باشند. درمان‌های شناختی-رفتاری با یک برنامه مدون به فرد مبتلا کمک می‌کنند تا از افکار و رفتارهایی که باعث ایجاد مشکلات خواب می‌گردد، اجتناب نمایند.
اگر علت بی خوابی نامشخص باشد، پزشک ممکن است یک معاینه پزشکی یا بررسی آزمایشگاهی دقیق برای تشخیص و درمان انجام دهد. برای مثال مشکلات تیروئید ممکن است با مشکلات خواب همراه باشند. همچنین برای رسیدن به پاسخ درمانی مناسب و اجتناب از بروز عوارض ناخواسته، پیگیری درمانی را قطع نکنید زیرا پزشک بین میزان خطر درمان دارویی و سطح بیماری تعادل برقرار می‌کند. 
اگر تصور می‌کنید که درمان دارویی مشکل خوابیدن شما را برطرف می‌کند، بهتر است برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی و رسیدن به پاسخ دلخواه با پزشک مشورت کنید. به خاطر داشته باشید که پیگیری نتایج درمان اهمیت به سزایی دارد زیرا بین میزان خطر درمان‌های طولانی‌مدت با نوع و شدت بیماری باید تعادل برقرار گردد.